Tai Chi a zdrowie

Ostatnia aktualizacja 4 listopada, 2020

Od najdawniejszych czasów Tai Chi Chuan jest uznawane za jeden z najbardziej skutecznych sposobów zachowywania zdrowia. Aczkolwiek tego „skarbu” nie ujawniano społeczności chińskiej aż do początków XX stulecia. Od tej pory Tai Chi Chuan zostało szeroko zaakceptowane jako najpopularniejsze ćwiczenie zdrowotne w bojowym Qigong. W niniejszym artykule porównamy Tai Chi z innymi formami bojowego Qigong, aby wskazać na jego skuteczność w poprawianiu zdrowia i zapobieganiu chorobom.

Należy przede wszystkim zrozumieć, że Tai Chi Chuan jest praktyką Qigong, chociaż pierwotnie stworzono go dla celów samoobrony (bojowy Qigong). Po drugie, Tai Chi Chuan powstało w oparciu o teorię Yin i Yang, najbardziej naturalną koncepcję w świecie Dao, „ścieżki natury”. Z tej też przyczyny równowaga pomiędzy Yin i Yang pozostaje najważniejszym celem praktyki. Dzięki temu możliwe jest również do osiągnięcia zdrowie ciała, które jest uzależnione od równowagi Yin i Yang. Po trzecie, Tai Chi Chuan zostało stworzone w daoistycznym klasztorze, dlatego ostatecznym celem treningu było duchowe oświecenie. Z uwagi na to zastanawiano się wciąż nad sensem życia, dbano o harmonię w otoczeniu, zarówno zewnętrzną jak i wewnętrzną. Mając to na uwadze Tai Chi Chuan oznacza spokojny. wyciszony umysł i zdrowe, zrelaksowane ciało. Te elementy mają fundamentalne znaczenie dla zdrowia mentalnego i fizycznego.

Ponieważ Tai Chi jest praktyką Qigong, rozwijało się zgodnie z wymogami kultywacji natury i procedurami treningowymi Qigong – znanymi jako pięć regulacji – Wu Tiao:

Pięć Regulacji – Wu Tiao

Regulacja Ciała (Tiao Shen)
Regulacja Oddechu (Tiao Xi)
Regulacja umysłu (Tiao Xi)
Regulacja Qi (Tiao Qi)
Regulacja ducha (Tiao Shen)

Rozwińmy teraz w jaki sposób ta metoda treningowa może być korzystna dla ludzkiego zdrowia:

Regulacja Ciała (Tiao Shen)

Na początku, obok nauki odpowiedniego wykonywania poszczególnych ruchów, kładzie się nacisk na fizyczne rozluźnienie. Aby osiągnąć głęboki poziom rozluźnienia należy najpierw wyciszyć umysł. Co więcej, konieczne jest poczucie równowagi w ciele i odnalezienie oraz utrzymanie fizycznego i mentalnego centrum. Chcąc osiągnąć ten cel konieczne stają się ćwiczenia wzmacniające nogi i tułów. Kluczem do zachowania duchowego centrum jest przede wszystkim stabilizacja ośrodka fizycznego i ośrodka mentalnego.

Gdy rozluźnienie zostanie już osiągnięte, stanowi to podstawowy warunek zachowania zdrowia. Jeżeli potrafisz głęboko rozluźnić swe ciało, krew i Qi będą mogły krążyć w sposób gładki. Dzięki temu wymiana komórek ciała przebiegać będzie bez zakłóceń. Zachowanie wymiany komórek w ciele to klucz do zdrowia i długowieczności.

Regulacja Oddechu (Tiao Xi)

Gdy potrafisz już zrelaksować się fizycznie powinieneś zwrócić uwagę na oddech i zrozumieć to w jaki sposób ciało absorbuje tlen a wydala dwutlenek węgla. Każda komórka twego ciała potrzebuje tlenu. Gładkie i obfite wchłanianie tlenu w głąb ciała stanowi czynnik o fundamentalnym znaczeniu dla procesu tworzenia nowych komórek. Oprócz tego głębokie oddychanie przyspiesza usuwanie martwych komórek ciała podczas wydechu (dwutlenek węgla). Węgiel usuwany w trakcie wydechu pochodzi z dwojakiego rodzaju źródeł: pierwszym z nich jest biochemiczne spalanie naszych pokarmów, których podstawowymi składnikami są węgiel, azot, wodór i tlen. Drugim źródłem jest zachodzący w ciele proces obumierania i zastępowania martwych komórek nowymi. Każda komórka naszego ciała ma swój czas życia (np. komórki skóry żyją 28 dni). To zdumiewające, ale każdego dnia umiera trylion komórek naszego ciała. Kiedy umiera komórka, ciało musi usunąć ją i jej podstawowy składnik, cząsteczki węgla. Każdy wydech stanowi fragment tego bezustannie zachodzącego procesu.

Chcąc zwiększyć wydajność naszych płuc i spowolnić oddech konieczne staje się ćwiczenie Qigong lub Tai Chi Chuan z naciskiem położonym na kwestię oddychania. Nie jest istotne czy używa się normalnego czy odwrotnego oddychania brzusznego, chodzi o to, by maksymalnie wykorzystać pojemność płuc bez ich napinania. Zwróćmy uwagę, że oddychając pełnymi płucami odczuwamy ucisk tuż pod mostkiem i najprawdopodobniej na plecach oraz w rejonie brzucha. Chodzi o to by pozbyć się tego uczucia ucisku, jednocześnie wykorzystując pojemność płuc w stopniu maksymalnym. Dobrą metodą ćwiczenia oddechu jest wypełnianie płuc powietrzem od dołu do góry, a opróżnianie od góry do dołu. Należy pamiętać o głębokim rozluźnieniu i o tym aby oddech wpływał i wypływał gładko, miękko i swobodnie.

Ponadto, takie oddychanie pomaga w przygotowaniach do kolejnego etapu jakim jest regulacja umysłu. Oddech stanowi połączenie pomiędzy światem zewnętrznym a wewnętrznym. Wykorzystując go można wejść na głębszy poziom świadomości swego istnienia. Prędkość, głębokość i jakość twojego oddechu mają bezpośredni wpływ na twoje Tai Chi, stany mentalne i emocjonalne oraz ciało fizyczne i ciała energetyczne. Zatem w praktyce Tai Chi Chuan trzeba nauczyć się oddychać głęboko i w sposób prawidłowy.

Regulacja umysłu (Tiao Xi)

Umysł jest generałem, który prowadzi walkę z chorobami. Jeśli ośrodek rozkazodawczy jest pogrążony w chaosie, a generał wprawiony w zakłopotanie bitwa naturalnie zostanie przegrana. Pamiętajmy, że w chińskiej kulturze umysł jest rozpatrywany pod kątem dwóch jego aspektów. Pierwszym z nich jest Yi, tzw. umysł mądry. Jest on odpowiedzialny za intelekt i wyższe funkcje mentalne, lecz pod pewnym względem jest jałowy. Drugi aspekt umysłu nosi nazwę Xin, czyli umysł emocjonalny. Umysł ten obejmuje wszelkiego rodzaju stany emocjonalne i namiętności. Stanowi źródło pragnień i agresji. W nim mają swój początek działania i zamiary manifestujące się w świecie fizycznym. Jest on przy tym samolubny i strachliwy, i jeśli nie zostanie prawidłowo wyregulowany przy pomocy umysłu mądrego, doprowadzi do destrukcji lub nawet samozagłady. Regulacja umysłu oznacza naukę wyciszania umysłu emocjonalnego i wzmacniania umysłu mądrego. Ten proces wymaga ciągłego przezwyciężania samego siebie i głębokich rozważań nad sensem swego życia. Celem regulacji umysłu jest wprowadzenie się w stan głębokiego spokoju i harmonii. Gdy już znajdziemy się w takim stanie można użyć umysłu do prowadzenia Qi i krążenia nią w całym ciele. Dzięki takiemu treningowi budujemy solidna więź pomiędzy ciałem, umysłem i Qi.

Regulacja Qi (Tiao Qi)

Jak już wcześniej wspomniano, mając spokojny umysł, zrelaksowane ciało i prawidłowy oddech można poprowadzić Qi do dowolnego miejsca w swym ciele. Dla praktyka sztuk walki pierwszym krokiem jest prowadzenie Qi do kończyn w celu naenergetyzowania mięśni do celów obronnych. W rezultacie tego dochodzi do wytworzenia potężnej mocy wewnętrznej zwanej Jin.

Osoba, która ćwiczy jedynie dla zdrowia może wykorzystać umysł do krążenia Qi w ciele ścieżkami Małego Krążenia (Xiao Zhou Tian) i Wielkiego Krążenia (Da Zhou Tian).

Regulacja ducha (Tiao Shen)

Końcowym stadium praktyki Tai Chi Chuan jest regulacja ducha i wzmocnienie duchowego centrum. W treningu tym wykorzystuje się umysł do prowadzenia Qi Naczyniem Wznoszącym (Chong Mai) (tj. wzdłuż kręgosłupa) w kierunku mózgu, naenergetyzowanie go i otwarcie trzeciego oka czyli oświecenie. Ponieważ jest to temat niezwykle głęboki, interesujący jedynie najbardziej zaawansowanych praktyków Tai Chi nie będziemy go omawiać w niniejszym artykule.

Powyższe rozważania pozwalają zrozumieć dlaczego Tai Chi Chuan może przynieść korzyść w postaci zdrowego ciała, zarówno mentalnie (Yin) jak i fizycznie (Yang). Kilkuminutowa codzienna praktyka może wprowadzić umysł w stan spokoju i harmonii, oraz otworzyć bramy percepcji na nowy świat żywej energii.